Als je ‘de (social) media’ mag geloven, zijn mensen zich tegenwoordig meer en meer bewust van hun sensitiviteit. Ze zijn, ondanks de steeds bottere uitdrukkingswijzen, in ieder geval gevoeliger dan een paar decennia geleden. Er gaat al jaren geen week voorbij zonder dat het begrip hoogsensitief of ‘high sensitive’ voorbij komt denderen.
Het fenomeen heeft een hoop namen: hoge prikkelbaarheid, nieuwetijdskinderen, hooggevoeligheid of ‘HSP’ (Highly Sensitive Person). Maar wat is dat dan precies? En waarom lijkt het alsof het merendeel van de bevolking inmiddels een HSP’er is? Zou zelfs ik (kort-door-de-bochtige, sarcastische droogklotin) het dan kunnen zijn?
Zelfstudie
Ik heb voor deze korte, geheel niet objectieve zelfstudie maar eens een klein aantal (tot nu toe 6) van die online HSP-tests ingevuld. Ik scoor tussen de 86 en de 94% ‘positief’. Ik ben dus blijkbaar – volgens deze natuurlijk absoluut niet-suggestieve, volledig ongestuurde tests – óók een enorme HSP-er! Weliswaar met hier en daar een uitzondering: Ik voel mij niet ongemakkelijk als er een hoop om mij heen gebeurt. Ik ga graag naar concerten en evenementen; tijdelijk met veel mensen op een kluitje hokken stoort mij niet. Ik schrik niet snel als ik een horrorfilm kijk. Ik raak ook niet gauw overprikkeld door dingen als fel licht, sterke geuren (behalve als ze uit familiaire achterwerken komen), grove weefsels of harde sirenes. Het zal me allemaal worst wezen. Ik consumeer cafeïne als een junk en ben gek op snoeiharde muziek. Ik kan – als ik daar zin in heb – minstens 18 dingen tegelijk doen, ook in opdracht en/of met deadline. En tóch mag ik mij volgens de definitie en de tests onder de hoogst gevoeligen scharen.
Gevoelsevolutie
Het is duidelijk: ik kan niets met dat begrip ‘hooggevoelig’. Ik vind het namelijk niet meer dan een inmiddels volledig normaal geworden iets. Mensen ontwikkelen zich nu eenmaal. Ze evolueren (je verwacht het niet). Niet enkel fysiek maar ook geestelijk en emotioneel gezien. En hun omgeving verandert daarnaast óók nog eens sterk mee. Méér mensen in de directe nabijheid, méér geluiden, méér impressies, méér (al dan niet online) gedeelde emoties, méér en vooral ook andere (maatschappelijke) problemen, méér en snellere media, méér informatie die gefilterd moet worden, méér geluid, méér verwarring.
Gewoon doorsnee
Al dat ‘méér’ werkt al sinds decennia op ons in en wij ontwikkelen ons daarin mee (jajaja, ik weet ook wel dat ‘evolutie’ iets van miljoenen jaren is, maar deze huidige ontwikkeling is een aanpassing op emotioneel vlak en dat gaat klaarblijkelijk sneller). Natuurlijk merk ik snel wat er in een ander om gaat, voel ik aan wat mensen om mij heen bezig houdt, ben ik redelijk gevoelig voor verdriet/pijn van anderen (snel geëmotioneerd), ben ik in groepsverband niet al te assertief (nee, echt niet) en kan ik informatiestromen heel snel in mij opnemen of me er juist compleet voor afsluiten als ’t me teveel wordt. En zo kan ik nog wel even doorgaan: ook bij mij ‘komt alles (te) hard binnen’. Maakt mij dat ‘hoog’-gevoelig? Het maakt me enkel hedendaags menselijk. En misschien ietwat gevoelig. Maar zoals ik het nu zie, is meer dan de helft van mijn omgeving net zo gevoelig als ik en zijn we met zijn allen dus gewoon weer doorsnee gevoelig.
Stoornis?
Ik hoor u al roepen: “ja maar, ja maar, soort zoekt soort hè!” Wel, ik zoek niks, ik kijk simpelweg om me heen en constateer. Mensen die hooggevoelig zijn, zijn volgens de onderzoeken van psychologe Elaine Aron vooral “consciëntieus, loyaal, gericht op kwaliteit en met een hoog inzicht in mensen en processen.” Dat is op zich heel fijn; prima werknemers, in mijn werkgeversvisie. Maar er zijn dus inmiddels heel erg veel mensen die deze eigenschappen hebben. Ze zijn daarom voor mijn begrippen al lang niet meer HOOGsensitief, maar gewoon hedendaags sensitief met een eventueel ietwat hoger emotioneel quotiënt, als dat al bestaat. Het is een simpel aangeboren iets, een karaktereigenschap, een menselijke ontwikkeling. Geen stoornis.
Je bent niet bijzonder, dus relax!
Nu wil ik niemand tegen het zere gevoelige been stoten of hordes gevoeligen over één kam scheren. En als je last van je eigen, als overmatig ervaren, gevoeligheid hebt, is dat vast geen pretje. Maar het helpt wél als je je bedenkt dat je echt niet de enige bent en dat het enkel een gewone karaktereigenschap is. De één is poepverlegen, de ander een extroverte exhibitionist. De één is een hork, de ander een tactvolle diplomaat. De één is hartelijk en sympathiek, de ander meer invoelend en in stilte meelevend. Doe er je voordeel mee.
Als we nu allemaal onze zo prachtig ontwikkelde manier van empathisch, liefderijk, medelevend, sympathiek, altruïstisch en gevoelvol leven continueren, zouden we het op deze aardkloot – voor zolang die nog bestaat – heel fijn kunnen hebben. En piekeren over je hoge mate van sensitiviteit hoeft niet meer, want we zitten praktisch allemaal in hetzelfde schuitje. Het is niets bijzonders meer: gefeliciteerd, u bent weer gewoon gemiddeld gevoelig. Of ben ik nu zo bot?
Please relax. We all feel the same.
Ik ben redelijk tot zeer zeikerig als het aankomt op geluid en licht en drukte, zoals jij al weet. Mensen om mij heen hebben ook al geroepen dat ik hooggevoelig ben. Dat klopt. Maar net wat jij schrijft: het is een karaktereigenschap. Niks meer en niks minder. Altijd al last van gehad. Kwestie van zorgen dat de grenzen goed bewaakt worden en mee leren leven. (Alhoewel het soms lijkt of de mensch om me heen er nog meer last van heeft dan ik zelf. Want nee: ik vind huiskamers vol met mensen niet ontspannend. En ja: ik ben pleite na een paar uur. Etc.)
Ik ben ook sensitief als het gaat om labels en stickertjes. En het lijkt pvd wel of iedereen er eentje móét hebben tegenwoordig… 🙁
Nog erger. Het lijkt wel of (voor sommige mensen) een ‘label’ een excuus is voor alles. “Oh schopte mijn kind die kat? Tja, hij heeft -vulhiermaarietsin-, dus… Daar kan hij niets aan doen.”
Jaaa! Dat he, en daar totaal dan de verantwoordelijkheid niet voor nemen
Ja, dat bedoel ik. Ik kan er bij tijden ook niet tegen hoor, en ik denk ook dat die hogere gevoeligheid ook echt wel bestaat, maar wat ik bedoel is: de halve mensheid heeft dat inmiddels. Door een grotere vloed aan informatie, geluid, indrukken, mediale impact, etc.: Alles komt sneller en harder aan. Dat betekent niet dat iemand dan gelijk ‘hooggevoelig’ is, maar dat de omgeving veranderd is en we dáár gevoeliger op reageren. En dat heeft bijna iedereen tegenwoordig, dus dan is er geen sprake meer van HOOGgevoeligheid maar gewoon van een gevoeligheid voor de toegenomen impulsen vanuit de omgeving. En dat wordt dan inderdaad vaak als ‘excuus’ gebruikt.
Beetje emotioneel van.
Maar ik ben officieel beëdigd HSP-er. Bij mij is het dan zo van, als er 12 mensen overhoop worden geschoten, ga ik koffie drinken, anders word ie koud en als er een vogeltje gewond is, ga ik huilen. Zo ongeveer dan.
Even wat serieuzer, labeltjes en stempeltjes zijn gewoon handig voor de zorgverzekering. En af en toe ook voor mij, kan ik mezelf zo nu en dan weer met beide benen op de grond trappen … (dat is weer iets met extreme flexibiliteit, maar laten we niet doordraven!
‘Beëdigd HSP-er’ haha 😀 🙂 We moeten gewoon leren omgaan met onze veranderde omgeving, een omgeving van veel méér en hardere indrukken en impulsen. En de één kan daar wat beter mee omgaan dan de ander, zo zie ik het.
Sinds ik het chronisch vermoeidheidssyndroom heb, is zowel licht als geluid teveel. En meer dan drie personen is een menigte. Ik zou bij jouw “stereotype” willen horen, want dat leest als aanstelleritis. Nog een geluk dat ik nergens bij wil horen (-:
Dat is iets heel anders inderdaad… labeltjes zijn gewoon stom. Het is de manier waarop je omgaat met een omgeving waarin letterlijk alles is toegenomen: geluid, impressies, nieuws, meningen, snelheid, alles. Als je dan chronisch vermoeid bent, hakt dat er nog 10x erger in, lijkt mij. Afsluiten is dan de enige optie, toch? Hug voor jou!!
Ik ben ‘het ‘ ook, maar doe er net zo smalend over als jij nu. Volgens de boeken is zo’n 20% hsp. (of wat anders) Ik gebruik dat woord nooit voor mezelf, maar vraag bijvoorbeeld gewoon of de radio wat zachter mag.
Dat overdreven gedoe erover trek ik gewoon niet ;-D
En huilen doe ik trouwens ook niet veel, mocht iemand denken dat dat een vereiste is om onder het kopje HSP ingedeeld te worden.
Ik wil er niet ‘smalend’ over doen hoor. Ik wilde enkel mijn visie geven, en die is er één van de omgevingsfactoren. Onze omgeving is veranderd (zoals hierboven ook al aangeduid): sneller, meer, harder. De één kan daar sneller en beter mee omgaan dan de ander. Die ander wordt dan al gauw ‘hooggevoelig’ genoemd, alsof dat vermogen tot het opnemen van impulsen IN de mens zit. Ik denk eerder dat het een ‘filtergebrek’ is: de één kan beter filteren (en afsluiten) dan de ander. De betere filteraar is dan dus niet ‘hooggevoelig’. Maar dat is mijn visie, en die is niet smalend bedoeld 🙂