De Oostenrijkse minister Sebastian Kurz (Buitenlandse Zaken en Integratie) heeft onlangs een wetsvoorstel ingediend om ambtenaren te verbieden een hoofddoek te dragen bij uitoefening van hun functie in scholen en overheidsinstellingen. Het debat loopt al tijden, maar is nu door het nieuwe wetsvoorstel weer aangescherpt.
“Oostenrijk is weliswaar een religie-vriendelijk land, maar ook een seculaire staat,” zegt Minister Kurz. Vooral op scholen moet het dragen van een hoofddoek daarom verboden worden; daar bestaat immers een voorbeeldwerking en wordt invloed op jonge mensen uitgeoefend, aldus de minister. En die invloed mag dus maar vanuit één religieuze hoek komen: de katholieke.
Seculaire christelijkheid ten top
Ik heb er mijn bedenkingen bij: het is namelijk meer dan dubbel. Hypocriet zelfs. Ik woon al bijna tien jaar in Oostenrijk. En ja, Oostenrijk is inderdaad – nog steeds – een uitermate katholiek en seculair land. Staat en religie zijn sinds jaar en dag innig met elkaar verbonden. In Oostenrijk vind je nauwelijks openbare scholen; praktisch alle scholen zijn katholiek. Enkel in de echt grote steden vind je nog ‘alternatieven’ en hier en daar een Montessori-school.
Mijn kinderen zijn echter niet gedoopt: ze zijn ‘niks’. Daar staan veel Oostenrijkers in mijn directe omgeving nog steeds van te kijken: Hoe kún je je kinderen niet dopen? Dan komen ze toch in de hel? Dan zijn ze na hun dood toch verloren schapen? Als ik zeg dat ik ‘niets’ ben (als in: ongelovig, atheïstisch), vragen andere moeders mij zelfs in alle ernst hoe ik in vredesnaam zo kan leven. Wel, ik leef. Ook zonder goddelijke hulp. Het kan dus.
Katholiek of joods: dan mag je wel een hoofddoekje om
Er zijn zelfs nog steeds katholieke scholen waar deels door nonnen onderwezen wordt. Mét traditionele hoofdbedekking. Er zijn enkele Joodse scholen, waar men ‘gewoon’ met Kippa (keppeltje) op mag onderwijzen. Want, zo de minister, dat is immers ‘historisch gegroeid’. En dan mag het. Je vindt hier geen klaslokaal zonder kruisbeeld, geen school zonder verplichte godsdienstles (‘Religion’). Een vak als ethiek of maatschappijleer, waarbij alle geloven en maatschappelijke overtuigingen aan bod komen, is er praktisch niet.
“Dan ga je toch terug naar eigen land?”
Aan het begin en eind van ieder schooljaar moeten alle kinderen naar de kerk voor een katholieke mis. Ja, alle. Ook de niet-gelovigen en anders-gelovigen: het is verplicht. Dat stoort mij enorm: Ik en mijn kinderen krijgen de sterk overkoepelende staatsreligie vormelijk opgedrongen. Want zo is nu eenmaal de Oostenrijkse cultuur. Zolang het maar om het katholicisme gaat, is de voorbeeldwerking en het beïnvloeden van jonge mensen dus prima in orde. Soms krijg ik dan te horen: “Als het je niet bevalt, ga je toch weg? Dan ga je maar terug naar je eigen land.” Maar dat kan ik niet. Mijn ex-partner is Oostenrijker, mijn kinderen zijn hier opgegroeid. Ik wil ze niet losrukken uit hun omgeving. Ik mág ze niet eens meenemen naar ‘mijn’ land. En ik wil ze hun vader ook niet ontnemen. Zo gaat het velen met mij.
Religieuze vrijheid ammehoela
Waar is dan die aangeduide religieuze vrijheid in hemelsnaam gebleven? Waarom wil de staat per se bepalen wat iemand wel of niet mag dragen (en geloven)? En waarom gaat er van een hoofddoek van een ander geloof dan het eigene ineens zo’n enorme dreiging uit? Waarom wordt de islamitische hoofddoek als een teken van onderdrukking gezien, terwijl de meeste moslima’s zelf, uit vrije wil, graag hun hoofd willen bedekken? Waarom mag een katholieke non op school wel een hoofddoek dragen en een islamitische onderwijzeres niet? Blijkbaar dus omdat het katholicisme hier historisch verankerd is. Omdat het aanhangen van andere religies – of zelfs helemaal géén religie aanhangen – nog steeds totaal niet geaccepteerd is. Niks religie-vriendelijk.
Voor het gemak vergeet men daarbij dat de Oostenrijkse economie in elkaar zou storten als alle buitenlanders en andersgelovigen zouden vertrekken omdat ze elders wél in hun waarde worden gelaten. Goed geïntegreerde mensen hier laten werken en leven, zeggen dat je ze accepteert en zelfs wéten dat je ze hard nodig hebt, gaat absoluut niet samen met het hen verbieden, naar hun eigen wensen, cultuur en overtuiging te leven. Een opgedrongen geloof, maakt niet uit welk, dát is pas echt eng. En ja, dat opdringen van het geloof is inderdaad wat er in ettelijke niet-westerse landen plaatsvindt, maar hier in Oostenrijk dus blijkbaar net zo hard.
Haal dan ALLES weg?
Begrijp me niet verkeerd: ik ben geen fan van de islam. Ik ben namelijk afkerig van iedere vorm van religie. Ik vind het griezelig (of liever gezegd: doodeng) dat mensen werkelijk in iets als een imaginaire god kunnen en willen geloven. Ik vind het eng dat er (zo veel) mensen zijn die hun hele handelen en bestaan baseren op een of ander oud, door andere mensen verzonnen boek. Als de gemiddelde Oostenrijker zo wil leven en geloven, omdat dat geloof toevallig een leidraad, troost of vertrouwen biedt, prima; als ik het maar niet hoef.
Dus als je dan al een verbod op religieuze uitingen in het schoolsysteem wilt opleggen, doe dat dan alsjeblieft voor ALLE religieuze uitingen? Geef mijn kinderen de vrijheid om zélf een beeld te vormen, om te geloven (of niet) wat en hoe ze willen, zonder gedwongen godsdienstlessen en kerkdiensten van één enkele, geïnstitutionaliseerde geloofsovertuiging? Haal dan ook al die ‘historisch gegroeide’ kruisbeelden uit het klaslokaal? Richt openbare scholen op voor degenen die níét door enkel katholieke denkbeelden beïnvloed willen worden?
Als je zo’n vrij en geloofsvriendelijk land meent te zijn, laat dan ALLE mensen die daar wonen, werken en bijdragen, in hun waarde. Oók degenen die niet van oudsher met het katholicisme opgegroeid zijn, maar wél geïntegreerd en aangepast bijdragen aan de economie. Want wat u nu doet, meneer Kurz, dat is pas échte discriminatie.
Gevoelig onderwerp.
Grotendeels ben ik het met je eens.
Echter ik denk niet dat vele moslima’s uit vrije wil kiezen voor een hoofddoek.
Ik “geloof” dat vrouwen door de man een hoofddoek opgedrongen wordt omdat de mannen hun lust niet in bedwang kunnen houden. Wij mannen raken blijkbaar snel opgewonden van een mooi koppie.
En zodoende moet een vrouw zich bedekken.