De Brexit was vanaf het begin natuurlijk an accident waiting to happen. Ik heb nooit begrepen dat zoveel mensen dit toejuichen. Nee, de EU is bepaald niet het beste wat we ervan kunnen maken, maar feit is wel dat de landen zo met elkaar vervlochten zijn geraakt dat je er niet zomaar uit kan stappen. Toen de uitslag van het referendum bekend werd, moest ik meteen denken aan al die EU-burgers die in het VK wonen, die hun toekomst misschien in duigen zouden zien vallen. Hét thema van het referendum was tenslotte immigratie.
In de loop van de tijd is de paniek in die gelederen ook aardig opgelopen. En ook bij de Britten die op het vasteland wonen. Het aantal aanvragen voor staatsburgerschap in andere EU-landen is behoorlijk gestegen. De windrush-affaire toonde aan hoe hard de regering op het punt van immigratie nu al optreedt. Nota bene tegen onderdanen van haar eigen Commonwealth.
Dingetje
Maar bij de echte ramp die aanstaande is als het zootje klapt, had ik destijds nauwelijks stilgestaan. Vluchtig had ik er wel aan gedacht, dat het goederenverkeer nog een dingetje zou worden. Het is niet voor niets dat premier May in haar huidige plan – for the record; het eerste in bijna anderhalf jaar – dat goederenverkeer wil ontzien.
Zowel import als export zijn ontzettend belangrijk voor het land. De logistieke sector zit dan ook nu al met de handen in het haar, want van just-in-time-delivery kan geen sprake meer zijn als de Britse transportsector in heel Europa met douanecontrole te maken krijgt. Die kunnen hun borst dus alvast nat maken. Nederland is nu al bezig met het opleiden van zo’n duizend extra douaniers en ook de haven van Rotterdam heeft plannen klaarliggen. Wij wel. In het VK zijn ze helemaal nergens op voorbereid.
Lege schappen
Wat me bij het volgende punt brengt. De handelsbalans van het VK is negatief; ze importeren meer dan ze exporteren. Als je wat betreft de export al voor je ziet hoe aan bepaalde grenzen de files oplopen, stel je dan eens voor wat er de andere kant op gebeurt. Daar is nog helemaal niets voor geregeld, terwijl het over negen maanden al zover is. Naar verluidt is de nieuwe Brexit-minister Dominic Raab nu bezig met een plan B: Het op grote schaal inslaan van bepaalde goederen, voor het geval dát. Dit ongetwijfeld naar aanleiding van het doom scenario, dat voorspelt dat na een harde Brexit in bepaalde delen van het VK binnen enkele dagen voedseltekorten zullen ontstaan, en binnen een paar weken een gebrek aan medicijnen. Lege schappen in een land in West Europa, je kunt het je nauwelijks voorstellen.
Nonsense. Really. Really?
De Brexiteers buitelden dan ook over elkaar heen om dit scenario als nonsense te bestempelen. “Het idee dat voedsel niet langs Dover zou komen is totale onzin.” Je vraagt je af hoe ze dit voor zich zien. Zelfs in het plan met het vrije goederenverkeer, waarvan het maar de vraag is of dat ‘m gaat worden, moet je er rekening mee houden dat transport gecontroleerd moet worden. Er kunnen tenslotte wel eens verstekelingen zijn meegereisd. Nu bekend is geworden dat vrachtwagenchauffeurs betaald worden voor mensensmokkel (what a surprise), zal men hier stevig op in willen zetten. Zonder een heel leger aan douaniers en een minutieus logistiek plan wordt dat een chaos. Waarbij versproducten onderweg zullen verpieteren. Een slimme exporteur zal dan gewoon afzien van de levering, want die is mooi zijn geld kwijt als zijn product niet meer te verkopen is. Dat plan B doet vermoeden dat ze stiekem toch het risico wel zien.
Wat een toestand
Al met al stemt de hele toestand niet vrolijk. Iedereen gaat hier indirect last van krijgen. Onze export zal een knauw krijgen. Maar het VK zelf krijgt een opdonder van heb ik jou daar. Nu al is er een alarmerend tekort aan medisch personeel omdat de Britten zelf het blijkbaar vertikken om in de zorg te werken. Bedrijven zullen vertrekken. Het prestigieuze Lloyd’s of London, sinds de 17e eeuw in Londen gevestigd, heeft aangekondigd naar Brussel te gaan. Het lijkt het begin van een Fexit; de uittocht van financiële dienstverleners uit The City. Die hebben het een tijdje aangezien, maar kiezen nu of binnenkort eieren voor hun geld. En geef ze eens ongelijk. De Brexiteers zijn volkomen losgezongen van de realiteit. Het totale gebrek aan inzicht, strategie en voorbereiding is werkelijk stuitend.
Onbegrijpelijk
Begrijp me niet verkeerd, ik heb sympathie voor het anti-EU-sentiment. Er zijn heel veel dingen mis. Het ondemocratische gehalte, de soms bizarre regelgeving (hoewel daar ook veel goeds tussen zit), het stupide subsidiebeleid, het nog dommere immigratiebeleid, de enorme invloed van bepaalde lobbygroepen, de onbegrijpelijke en peperdure wisselwerking tussen Brussel en Straatsburg, de zelfverrijking van zekere lieden… and so on and so on. Maar uitstappen en vervolgens verwachten dat je wel even alle voordeeltjes binnen harkt en de nadelen achter je laat, is gewoon dom. Onbegrijpelijk. Juist voor het VK, dat altijd een uitzonderingspositie heeft weten te bemachtigen. Van binnenuit. Hoe kun je denken dat je van buitenaf een betere positie hebt?
Het kan verkeren
Ik hou mijn hart vast voor de inwoners van het VK. Ik zie niet hoe dit goed gaat aflopen. It’s an accident waiting to happen. De EU leunt zo’n beetje achterover en ziet de politieke chaos met een vileine grijns aan. En eerlijk gezegd gun ik de politici in dat land ook een zware nederlaag, de arrogantie en stupiditeit is weergaloos. Maar de burgers gun ik dat zeker niet. Zij verdienen, net als iedereen, een prettig leven en een overheid die voor hun belangen opkomt. Toen de uitslag van het Brexit-referendum net bekend was, was ik pessimistisch en hoonde ik degenen die zeiden; “laten we nou maar zien wat er van komt.” Nu blijkt dat ik waarschijnlijk gelijk had in mijn pessimisme, klamp ik me vast aan de minieme mogelijkheid dat het allemaal wel zal loslopen. Het kan verkeren. Laten we het hopen.