Daar was ‘ie dan, de dag waarvan we wisten dat ‘ie zou komen…. Hoewel op het moment van schrijven nog niet bekend is wat de motieven van deze dader waren, ga ik er nog maar even van uit dat het óók terroristisch is. Naast de verwarde man, etc. etc.
Samen met mijn collega uit Utrecht was ik aan de media gekluisterd. Eerlijk gezegd heeft m’n werk er nogal onder geleden. Maar goed, er was dan ook echt iets aan de hand. Intuïtief voelden we beiden dat dit niet zomaar een schietpartijtje in het afrekencircuit was toen we de eerste melding op de radio hoorden. Helaas bleek dat waar. Stukje bij beetje werd er meer bekend, we probeerden zelf de losse meldingen aan elkaar te smeden tot een soort verhaal. Het dreigingsniveau ging naar vijf.
Jemig, dus daar is ‘ie dan, die dag waarvan we ook vréésden dat ‘ie zou komen. Zoveel was duidelijk. Stilletjes hoop je dat het geen IS geïnspireerde mafkees is die wraak neemt voor Christchurch, ik zag in gedachten al een volksopstand aankomen. Tegelijkertijd hoop je ook dat het geen copycat is die net als Breivik en Tarrant op een killing spree is en pas stopt als hij opgepakt wordt. Of zich laat doodschieten om als martelaar te kunnen sterven. Vervolgens hoop je dat Rutte straks op tv komt vertellen dat het er ernstig uitzag maar dat er gelukkig alleen wat licht gewonden zijn gevallen. Of zou het inderdaad een eerwraak zijn, maar waarom dan zoveel geweld en onschuldige slachtoffers? Vragen, vragen en nog eens vragen.
Maar dan stromen de steunbetuigingen van buitenlandse regeringsleiders binnen. Hoewel wij officieel nog niet zo veel weten, is het daar blijkbaar al bekend. BBC WorldNews, CNN, het is al overal. Het dringt tot ons door dat het wel eens goed fout kan zijn.
Dan gaat het hard. We weten nog niks, maar de opportunist Baudet laat weten dat hij júist vanavond wél zijn FVD bijeenkomst door laat gaan. Da’s dus duidelijk, daar vervloog onze eerste hoop, het was dus een moslim…. Want we moeten het hier nu absoluut over hebben. Je kunt tenslotte geen goede slachtpartij voorbij laten gaan om je punt te onderstrepen. Zo makkelijk was het niet eerder om zieltjes te winnen. Twee uur later worden alsnog de naam en foto van de dader bekend gemaakt. Dader schrijf ik bewust, verdachte zijn we wat mij betreft hier reeds gepasseerd. Overigens wil ik graag een compliment geven aan de overige politici, inclusief Geert Wilders, die onmiddellijk besloten om op een dag als deze niet ’s avonds de verschillen uit te meten in een tv debat.
Inmiddels blijkt dat er drie doden te betreuren zijn en ook nog eens vijf gewonden. Daar gaat de volgende hoop, het gaat dus niet meevallen.
Wat een dag. Ik kan me niet echt concentreren op m’n werk, voel me rusteloos. Maar wel veilig, dat absoluut. Ondanks dat ik in de provincie Utrecht woon en werk, weet ik zeker dat ik me geen zorgen hoef te maken. Ik zie dat de veiligheidsdiensten en hulpverlening uitstekend voorbereid met hun werk bezig zijn. Ik bespeur geen paniek, sterker nog, er ontstaat een ware toeloop aan toeschouwers die zich blijkbaar ook volkomen relaxed voelen. Ze staan te kijken hoe de terreur eenheden en de arrestatie teams hun werk doen.
Ondertussen blijven de verslaggevers en live streams het nieuws herkauwen. Ondanks dat de woordvoerder aangeeft niets te kunnen zeggen over slachtoffers blijven ze dezelfde vragen herhalen. “Het is hier geen politiek debat” denk ik geërgerd, ik snap werkelijk niet waarom je blijft vragen naar iets waarvan al is aangegeven dat daar op dat moment nog niets over te zeggen valt. Wat mij betreft toch een minpuntje voor de nieuwsmedia.
Wat me aangrijpt is dat er bijna continu een overzichtsshot in beeld is waar duidelijk te zien is dat er een overledene afgedekt op de grond ligt. Hartverscheurend, dat je zo aan je einde komt en je nabestaanden tot in lengte van dagen met dit beeld geconfronteerd zullen worden. Dat de hulpverlening geen tijd heeft om daar een tent overheen te zetten lijkt me evident, maar waarom wordt er niet meer moeite gedaan om dit buiten beeld te houden? Ja het is nieuws, zéker omdat woordvoerders nog steeds niet kunnen zeggen of er doden zijn gevallen en dat hier toch duidelijk zichtbaar is. Maar wat voegt het voor ons als kijker toe om dit te zien? Mijn hart breekt voor degene die daar levenloos alleen op het asfalt ligt en steeds in beeld is. Net als Theo van Gogh en Pim Fortuyn. Zou dat nou niet wat respectvoller kunnen? Wel nieuws brengen maar met inachtneming van het verdriet van nabestaanden? Dat moet toch niet zo moeilijk zijn.
Zo vraag ik me de hele dag van alles af. Hoe, waarom. Hoe kun je. Hoe moet dit verder. Als er nou maar niet de pleuris uitbreekt. En nog veel meer.
Maar ook vraag ik me af of met onze drang naar live en onmiddellijk op de hoogte te zijn, er niet allerlei (fatsoens)normen in de chaos ten onder gaan. Medewerkers van de terreur eenheden en de arrestatie teams zijn regelmatig volop in zicht in beeld. Ik heb (ook als voormalig amateur journalist bij de lokale omroep) altijd begrepen dat je dat moet voorkomen. Als ons kenteken wordt gefilmd moet dat geblurt worden, maar alle kentekens van de auto’s en busjes van deze (vaak geheime) eenheden zijn keer op keer vol in beeld. Hebben mensen die voor onze veiligheid hun eigen leven op het spel zetten er geen recht op dat daar beter op gelet wordt?
Dan belt m’n nichtje. Ze kan niet meer thuis komen want de bussen rijden niet meer. Of ik haar kan helpen. Natuurlijk, ik ga haar halen. Onderweg zie ik de wegen vollopen en het verkeer tot stilstand komen. Degenen die geen lift konden krijgen zie ik langs fietspaden lopen. Mijn collega gaat maar vast naar huis, want het is maar zeer de vraag of hij zich door het verkeer naar en in Utrecht zal kunnen worstelen.
Wat een dag. Een dag van vragen, van medeleven met slachtoffers en nabestaanden. Van vertrouwen in diensten en ergernis over een valse politicus en naar het lijkt achteloze nieuwsverstrekking. Inmiddels is de dader gearresteerd, de rust in Utrecht weer terug. Het dreigingsniveau ook. Maar die drie mensen, die vanochtend op die tram stapten en nooit meer thuiskomen, ze laten me nog even niet los. Ik wens hun nabestaanden sterkte om dit verlies te kunnen dragen.
Zouden we nu kunnen zeggen, dit was ‘m, die dag waarvan we wisten dat ‘ie kwam. En nu weten we het en het is genoeg. Dit was ‘m. Nooit weer.
