bron: pixabay.com
Ik had weer eens iets raars. Komt wel vaker voor de laatste tijd. Dit keer was het met de consulaire instanties in Nederland en Oostenrijk. Want aangezien ik al bijna driekwart jaar gescheiden ben, wil ik nu eindelijk wel weer gewoon met mijn eigen meisjesnaam door het leven gaan.
Van het gemeentehuis naar de ambassade…
Op dit moment heb ik nog een dubbele achternaam (die ik, als ’t even kan, dus niet meer gebruik), maar eigenlijk ik wil gewoon weer mijn eigenste eigen ‘Bartels’ en meer niet. Ook op officiële documenten en bij alle instanties. Een beetje een principekwestie dus. En een identiteitsdingetje. Maar… hoe doe je zoiets? Eerst maar eens googelen. “U kunt uw naam laten wijzigen in uw geboortenaam op het gemeentehuis waar u getrouwd bent.” Mooi. Duidelijk. Doe ik.
De volgende ochtend sta ik bij het betreffende gemeentehuis. Dezelfde ambtenaar die ons getrouwd heeft, heeft dienst (logisch: veel meer mensen werken er ook niet). Hij is meer dan behulpzaam, maar wijst me erop dat mijn naam niet gewijzigd kan worden, omdat dat in Nederland moet. Daarvoor had ik mijn scheidingsakte in Nederland moeten laten registreren. En wel binnen 6 maanden, anders is de scheiding voor de Nederlandse wet ‘nietig’ en moet ik een nieuw rechtbankdocument laten halen.
Huh, wat? Wat is dit? Ik heb mijn huwelijk al nooit in Nederland laten registreren, dus kan dat met de scheiding dan toch ook niet? Bovendien zijn er al 9 maanden overheen gegaan. Ben ik dan voor de Nederlandse wet mogelijk nog getrouwd?
…door naar Justis.nl
bron: pixabay.com
Dat weet de aardige ambtenaar ook niet. Ik moet maar even met de ambassade bellen. Hij typt het nummer in en geeft me de hoorn. Alle tijd, die man. Hij vindt het wel interessant, geloof ik. De receptioniste van de ambassade verbindt me meteen door met het Consulair Contactcenter in Nederland. Daar weten ze me alleen te vertellen dat ik maar op de site van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (justis) moet kijken; daar staan de voorwaarden voor een naamswijziging. En de aktes kan ik alsnog in laten schrijven in de gemeente Den Haag, afdeling Landelijke Zaken. Dag mevrouw!
Een beetje verbouwereerd druip ik af. Eerst maar weer naar huis, verder googelen. Dan stuit ik op de site van Stichting Oprechtscheiden. Ik besluit maar meteen in de chat te kruipen. Mirjam van Oprechtscheiden vertelt me dat registratie in Nederland niet verplicht is. Poeh, opluchting! Mijn scheiding is gewoon rechtsgeldig; voor de Oostenrijkse – en dus ook de Nederlandse – wet ben ik getrouwd én weer gescheiden.
En in feite wéten ze dat in Nederland allemaal niet eens; daar ben ik gewoon nog steeds een duurzaam ongehuwde vrouw in het buitenland, en dat klopt nu ook gewoon weer. Bovendien woonde ik al die tijd in Oostenrijk en doe ik dat nu nog, dus in die zin maakt het hele gedoe voor Nederland allemaal niets uit.
Van Den Haag Landelijke Zaken…
Maar het probleem is dat ik mijn naam in Oostenrijk dus niet kan veranderen, omdat ik geen officieel, recent Nederlands document heb, waarin bevestigd wordt, dat ik nu weer mijn geboortenaam draag (c.q. wil dragen). Er is ook geen recent document wat mijn meisjesnaam bevestigt. Een dergelijk document wordt namelijk niet meer uitgegeven door de Nederlandse instanties: uittreksels uit het BRP zijn heden ten dage voor particulieren niet meer mogelijk (register is opgedoekt en wordt – ooit? – vernieuwd). Ik heb wel een uittreksel uit het geboorteregister en een oud afschrift uit 2011 van de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (bestaat ook al niet meer), maar het ‘bewijsdocument’ moet helaas ‘recent’ zijn.
Dan maar eens kijken bij de gemeente Den Haag, Landelijke Zaken. Ook daar spring ik gelijk in de chat en kom in gesprek met ene Toos. Toos is persoonlijk van mening dat ik inderdaad eerst maar eens zowel mijn huwelijk als ook mijn echtscheiding moet gaan registreren in Nederland (‘omdat dat zo hoort’) en stuurt mij daarvoor de nodige links. Ze bevestigt echter ook dat het “inderdaad zo is, dat op het moment dat u in een ander land woont, dit land – en alleen dit land – uw gegevens bijhoudt”.
…naar de Rijksoverheid
bron: pixabay.com
Vervolgens meldt ze dat ik maar contact moet opnemen met de Rijksoverheid over de verdere gang van zaken. Zo kom ik dus ook niet verder. Wie dan bij Rijksoverheid? En waarom nu ineens de Rijksoverheid? Geen idee waar te beginnen bij die Rijksoverheid… Toch maar weer bellen met de ambassade in Wenen.
Punt is dat in mijn Nederlandse paspoort raar genoeg mijn getrouwde, dubbele naam staat (en dus niet mijn meisjesnaam), ik neem aan omdat ik dat destijds aangegeven heb op het paspoortaanvraagformulier. Eigenlijk kán en mág dat helemaal niet: in je paspoort moet altijd je meisjesnaam behouden blijven, getrouwd of niet, aanvraag of niet. Maar in mijn geval is er dus bij de paspoortvernieuwing bij de ambassade hier in Oostenrijk wél mijn getrouwde naam van gemaakt. En dat is dus nu quasi mijn nieuwe geboortenaam… Je verzint het niet.
Toch weer terug naar de ambassade
bron: eigen foto (LB)
Maar om die naam nu weer terug te veranderen, moet een heel circus op touw gezet worden; een aanvraag bij justis.nl (kosten: 835 euro) met een geregistreerde scheiding in NL. En daar heb ik dus geen zin in. Samen met de dame van de ambassade kom ik uiteindelijk bij de – hopelijk – meest simpele oplossing uit: een nieuw paspoort aanvragen. En dan nu dus aanvragen met mijn meisjesnaam. Scheidingsakte van de rechtbank erbij en een korte opmerking (geef me mijn meisjesnaam terug, alstublieft-please-bitte?). Kosten: ‘maar’ ca. 136 euro en een tripje naar Wenen (ca. 200km verderop). Met dat nieuwe paspoort kan ik dan ook mijn naam wijzigen bij de diverse Oostenrijkse instanties.
En nu hoop ik maar heel hard dat dat gaat werken; ik moet nog zien of het lukt met dat nieuwe paspoort. Want in principe wordt automatisch de naam uit je vorige paspoort overgenomen, tenzij je een geregistreerde (!) scheidingsakte kunt overleggen. Mijn naam veranderen in mijn getrouwde naam was supermakkelijk: gewoon je getrouwde naam invullen, Oostenrijkse (niet geregistreerde!) huwelijksakte erbij en hoppa, daar ga je. Maar net zo simpel terug naar je eigen meisjesnaam met een officiële echtscheidingsakte, ho maar. Hoe kan dat?
Ik voeg aan de aanvraag nu dus maar gewoon mijn Oostenrijkse rechtbankscheidingsakte toe en een opmerking met het uitdrukkelijke verzoek om de naam weer te wijzigen in mijn meisjesnaam o.g.v. echtscheiding. Maar óf ze dat doen, blijft nog maar de vraag. We gaan het zien. Of niet.
Saai? Mag wezen. Voor veel Nederlanders in het buitenland is het echter de realiteit. Van het kastje naar de muur. En weer terug. Voor de meest banale dingen, zoals een naamswijziging of een DigiD aanvragen. En met de verregaande globalisering komen dit soort situaties steeds vaker voor. Dit zijn situaties waarin niet alleen de Nederlandse overheid maar ook de EU totaal faalt, onder meer door hun eigen opgelegde, soms totaal onwerkbare privacy-regels en doorgeslagen veiligheidswetten. Bankgegevens worden te pas en te onpas uitgewisseld tussen belastingdiensten, maar wil je je persoonsgegevens wijzigen, strand je. Zit je buiten de EU, is het een nóg grotere crime. En dáárom bericht ik erover.
Het blijft bijzonder! Ik heb via officiele weg (rechtbank) mijn voornaam veranderd in de US en die staat dus ook zo in mijn US paspoort. Toen ik vorig jaar een nieuw Nederlands paspoort nodig had, weigerden ze bij het Nederlandse consulaat in San Francisco om mijn gewijzigde voornaam over te nemen. Ik moest gewoon een paspoort met mijn oude voornaam zoals ik in Nederland ben geboren, want anders zou ik mijn naam ook in Nederland eerst officieel moeten laten wijzigen. In mijn Nederlandse paspoort heb ik nu dus een andere voornaam dan in mijn Amerikaanse paspoort (leuk als je gaat reizen en tickets op naam zet). Ik mocht nog wel mijn Amerikaanse voornaam als aka in het Nederlandse paspoort laten zetten. Dat dan weer wel.
Onbegrijpelijk dus dat ze bij jou klakkeloos je achternaam hebben veranderd en jij nu zo’n moeite moet doen om het weer goed te krijgen.