Deze avond was echt een verrassing voor mij. Ik verwachtte een hoop hiphop-fragmenten – een genre waar ik niet echt weg van ben – maar dat viel reuze mee. En wat me vooral opviel is dat ik me best verwant voel met Glen, op bepaalde gebieden. Qua spiritualiteit zitten we aardig op een lijn, we zijn allebei dol op taal en willen graag patronen doorbreken. Het regent deze avond prachtige citaten, waar ik vaak door geraakt word. Er komt een heel scala aan onderwerpen aan bod; geloof, liefde, de kracht van verbeelding, kennis opdoen, racisme natuurlijk. Maar als ik een rode draad, een thema moet benoemen, dan is dat “de vrijheid om jezelf te zijn”.
Bron: screenshot Zomergasten 20200719
Het openingsfragment komt uit de film Copying Beethoven. Glens manier om kennis te maken met klassieke muziek was door films te kijken. En deze film raakt hem extra vanwege de rake teksten, wat natuurlijk wel zijn stiel is. Toen ik het fragment zag, viel mij meteen dezelfde zin op die even later besproken wordt: “De trillingen in de lucht zijn de adem van God.” Prachtige zin, en hij legt uit dat hij dat zelf ook heel erg zo voelt, als kind al. Hij ging vaak alleen naar het bos, om te luisteren naar en genieten van de stilte, waar hij dan inspiratie uit haalde. Daar waar ruimte is, vindt hij waarheid, overigens ook iets wat vaker terugkomt deze uitzending. De stilte tussen 2 noten, of zoals een ander spreekwoord zegt: “Het geluk zit tussen 2 gedachtes in”. Vond ik wel een doordenkertje, maar het klopt natuurlijk als een bus. Gedachtes zitten meestal alleen maar in de weg. Geluk zit in dingen als je verbonden voelen, je geliefd voelen, verwondering ervaren. Ik kan me goed voorstellen dat je in het bos vanzelf zulke gevoelens krijgt. Het gaat best lang over dat bos, Janine noemt hem op een gegeven moment zelfs “de boswachter van de hiphop”. Ik geloof dat hij dat een eretitel vindt, dus die houden we erin.
Het volgende fragment uit de Disney klassieker Hook sluit hier aardig op aan; het gaat over de kracht van verbeelding, over geloven, nee de zékerheid hebben dat iets wat je niet ziet wel bestaat. Nou geloof ik zelf niet zo in God, niet op de manier zoals Glen dat doet. Maar wat hij hierover zegt is precies hoe ik er ook over denk, omdat ik dat ook zo ervaren heb: als je iets echt wil, dan gebeurt het ook. Alles begint met een idee, een gedachte. Die spreek je dan uit, en vervolgens handel je ernaar. Dat is het creatieproces en zo werkt het. Overigens heeft dat bij mij ook wel eens geresulteerd in een gevalletje “be careful what you wish for”, maar dit terzijde. Voor Glen betekende het de vervulling van zijn wens, zijn droom, om succesvol muzikant en tekstschrijver, om Typhoon te worden. Hij heeft de film wel 40 keer gezien, waarbij het frappant is dat hem pas in voorbereiding op de uitzending opviel wat een “witte” film het eigenlijk is. Waarna het even gaat over zijn opgroeien in ’t Harde, waar zijn familie het enige zwarte gezin was. Het betekende dat hij zich altijd net een beetje anders voelde, zich erg wilde bewijzen en conformeren. Iets wat later medeoorzaak was van de 2 burn-outs die hij voor zijn kiezen heeft gehad.
Er volgen fragmenten uit documentaires over jazz en de film I Am Not Your Negro, waarmee racisme en de “zwarte strijd” wordt aangekaart. Ik vond zijn verhaal over het racismedebat dat nu woedt verrassend kalm en genuanceerd. Hij begrijpt het ongemak dat het met zich meebrengt, en hij kan zich daar ook goed in verplaatsen. Niemand wil een racist zijn, maar het zit wel behoorlijk in onze cultuur ingebakken; ooit zijn er bijvoorbeeld bepaalde kwalificaties aan het woord neger gekoppeld, en dat sijpelt nu nog steeds door. Ik vond het niet het beste voorbeeld, maar de strekking ervan klopt als een bus. Het gaat dan niet alleen over de taal, maar meer nog over beelden die blijven hangen, stereotyperingen die zo ingeprent zijn, dat je ze, zelfs als je je er bewust van bent, niet zo makkelijk van je afschudt. En natuurlijk moet het helemaal niet gaan over “de toon van het debat”. Het wordt nu echt tijd om de moeilijke vragen te stellen, hoe ongemakkelijk dat ook is. Daar moeten we doorheen. Zijn ervaring is dat in oprechte gesprekken, mensen uiteindelijk echt begrip voor elkaar op kunnen brengen.
Bron: screenshot Zomergasten 20200719
Dat door het ongemak heen gaan, de schaamte voorbij zeg maar, komt verderop ook weer aan bod. Bij het fragment uit de Sekszusjes (Blij met je kutje), vertelt hij hoe moeilijk veel mannen het vinden om open over seks te praten, verder dan het gebruikelijke macho-gedoe. Ook vertelt hij, dat toen hij erachter kwam dat zijn voorouders van vaders kant in de slavenhandel zaten, hij zich ontzettend schaamde. Wat hem meteen een beter begrip voor “Nederland” opleverde, voor de ongemakkelijkheid die het met zich meebrengt dat “we” soms aan de verkeerde kant van de geschiedenis hebben gestaan. Desondanks heeft hij zijn ongemak opzijgezet, en is gaan vragen en onderzoeken. Waardoor hij weer andere verhalen over zijn familie ontdekte, en zich uiteindelijk juist heel erg verrijkt voelt.
Na het fragment uit de Zweedse film As It Is In Heaven (ook weer een compleet witte film trouwens, net als keuzefilm Billy Elliot, wat dat betreft kan niemand klagen over eenzijdig, gekleurd beeld), over een zangkoor dat door allerlei ellende juist boven zichzelf uitstijgt, schiet hij vol. Niet zozeer – of niet alleen – vanwege het prachtige nummer dat wordt opgevoerd, maar omdat het gaat over zelfbeschikkingsrecht, de wens om vrij te zijn om te zijn wie en wat je wilt. Dát is de strijd die nu gestreden wordt. Hij vindt het moeilijk om dat steeds weer opnieuw uit te moeten leggen, maar ook hier moet het ongemak worden doorstaan. Aan beide kanten.
Er volgen nog fragmenten over beeldend kunstenaar Jean-Michel Basquiat, uit de film The Human Contract en uit een stand up show van Aziz Ansari. Allemaal inspiratiebronnen met hun eigen leermomenten. Het gaat nog even over Glens “herdoop”, en hoe belangrijk zijn geloof voor hem is. Waarbij er weer een raakvlak met mij opduikt, als hij uit 1 Korintiërs 13 citeert:
“De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet in het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze”.
Ik kende het natuurlijk al, maar ik kwam het afgelopen week tegen in een boek dat ik las, en nu kruist het weer mijn pad. Ik heb de pest aan de bijbel, maar ik ben niet vies van een beetje magisch denken, dus ik moet daar vast over nadenken. Al is mijn eerste gedachte dat de liefde hier Gekke Gerritje is waar jan-en-alleman een loopje mee neemt.
Hoe dan ook, ik heb genoten van deze Zomergasten. De opbouw was goed, de fragmenten aanleiding voor interessante anekdotes en kijkjes in de ziel van Typhoon, Janine was voorbereid en niet al te cliché met haar vragen en ik heb zelf ook nog een en ander opgepikt. De uitzending werd afgesloten met Aretha Franklins vertolking van Amazing Grace. Nou, amen dan maar.
