Van je fouten kun je leren, dat weet iedereen. Hoe komt het dan toch dat veel mensen alles doen om te voorkomen dat ze iets fout doen en als ze dan toch iets fout doen, er zoveel moeite mee hebben om hun fout toe te geven. En zelfs als ze al toegeven dat ze iets fout hebben gedaan, wordt meteen het mechanisme van de cognitieve dissonantie in werking gesteld waardoor hun oorspronkelijke fout iets goeds wordt.
Bron: pixabay.com
Over fouten mag ook niet gepraat worden, ja hooguit als blunders om heel hard om te lachen. Maar probeer maar eens aan iemand die niet direct persoonlijk last heeft gehad van jouw fout, te vertellen dat je iets heel erg verkeerd hebt aangepakt. Sowieso is het voor veel van ons al een enorme opgave om überhaupt een fout toe te geven, kritiek krijgen is tenslotte niet makkelijk. Maar het gekke is dat die kritiek meestal niet komt. De meeste mensen die jou zelf horen zeggen dat je een domme fout hebt gemaakt gaan vooral goeie redenen verzinnen voor het maken van die fout, alsof het volkomen logisch was dat je onder dergelijke omstandigheden die beslissing hebt gemaakt. Meestal zijn die redenen echter grote onzin. Natuurlijk ga ik ervan uit dat je alle beslissingen vanuit een positieve intentie maakt maar zelfs de meest ernstige misdaden worden begaan vanuit een positieve intentie. Hoe ik dan weet dat de redenen onzin zijn? Omdat je, als je die fout eenmaal gemaakt hebt, nooit meer dezelfde beslissing zal nemen onder dezelfde omstandigheden. Het waren dus niet de omstandigheden die jouw beslissing bepaalden, maar jij zelf maakte gewoon ooit een verkeerde keuze.
‘Maar als je iets positiefs hebt geleerd uit het maken van die fout, dan kun je toch heel blij zijn dat je die fout gemaakt hebt en dan heb je toch eigenlijk iets goed gedaan?’ Nee, nee, nee! Natuurlijk kan uit iets slechts iets goeds ontstaan maar dat maakt het slechte niet ineens minder slecht. En nog belangrijker, als je fouten niet als fouten ziet dan kun je er bijna niet iets positiefs uit halen en al helemaal niet iets van leren.
Twijfelen, iets menselijks, maar tegelijkertijd een verslaving. Twijfel bestaat alleen omdat wij met zijn allen zo ontzettend bang zijn om iets fout te doen. Wanneer gaan je twijfels nou echt over leven of dood? Op die momenten twijfel je niet. Nee, wij twijfelen alleen maar omdat we bang zijn om een verkeerde beslissing te nemen, waarover die beslissing gaat is verder totaal niet van belang maar stel je voor dat je aan jezelf moet toegeven dat je iets doms hebt gedaan. Door twijfel wordt iets triviaals een beslissing van levensbelang. Wij denken tijd te winnen maar ondertussen hadden wij vaak beter eerst een verkeerde beslissing kunnen nemen om vervolgens, door onze eigen fout precies te weten wat wij wel willen en zo alsnog, de juiste keuze te maken.
Ik laat die cognitieve dissonantie achterwege en omarm al mijn mislukkingen, mijn faalmomenten, mijn schaduwkanten, mijn stommiteiten, mijn blunders en alles wat ik ooit zelf volledig verpest heb in mijn leven. Natuurlijk blijf ik bang om fouten te maken, ik kan helemaal niet goed tegen kritiek, ook niet van mijzelf. Maar toch, geen twijfel meer voor mij en cognitieve dissonantie bewaar ik alleen voor als ik ergens iets ga eten en toch die salade had moeten nemen in plaats van die vieze, veel te romige maar heel voedzame soep.
Ingewikkelde materie. Ben het niet helemaal met je eens, zoals bv:
‘Het waren dus niet de omstandigheden die jouw beslissing bepaalden, maar jij zelf maakte gewoon ooit een verkeerde keuze.’
Helaas weet ik uit ervaring dat je soms moet kiezen uit 2 verkeerde keuzes, domweg omdat een goede keus er op dat moment niet is. Nu, achteraf, heb ik ook een foute keus gemaakt door in een ongezond huwelijk te blijven en ja, ja, ja dat maakt het slechte wél minder slecht omdat de andere keus wel beter was geweest, maar onmogelijk op dat moment. Klopt trouwens wel als een bus, dat ik ervan geleerd heb en het me niet meer zal overkomen. Doe mij de salade maar… ?
Ik begrijp wat je zegt. Ik denk alleen dat ik een foute keuze niet als iets slechts zie. Ik ga er vanuit dat ik mijn hele leven fouten blijf maken en dat ik er steeds weer iets van kan leren. Fouten of foute keuzes maak je nooit expres, ze zijn ook meestal niet leuk maar ze zijn nou eenmaal menselijk.