Als het even kan, luister ik gesprekken af. Want waar mensen zijn, zijn gesprekken. En waar gesprekken zijn, kun je meeluisteren. Mijn techniek is simpel: de indruk wekken dat hetgeen ik op mijn telefoon zie, zó interessant is dat ik geen idee heb wat er om mee heen gebeurt. Maar intussen spits ik mijn oren en luister mijn buren op het terras af. Of in de supermarkt. Of waar dan ook. Het is echt bijzonder wat mensen in het openbaar bespreken!
De meeste conversaties zijn natuurlijk de moeite van het aanhoren niet waard. Waarom zou je in hemelsnaam al je luisterenergie verspillen aan vermoeiende prietpraat? Sorry vrouwen, het moet gezegd worden: wij zijn daar heel erg goed in. Wij hebben namelijk de onhebbelijke gewoonte om van de hak op de tak springen. Zo kunnen twee vrouwen een gesprek hebben over het irritante stalkergedrag van een ex, maar ze schakelen net zo makkelijk over naar de hond van de buren die regelmatig in de voortuin poept. Dat is dus niet te doen. Hou het gewoon bij die ex; dat is informatie waar ik iets mee kan!
Maar soms val je letterlijk met neus in de boter. Ik herinner me een avond in Haarlem. E. en ik gingen uit eten in een gezellig eetcafé. De ober leidde ons naar de patio vol tafeltjes die op hoogstens 50 cm afstand van elkaar stonden. (Geen paniek, dit verhaal speelt zich af ver voor het Coronatijdperk!) Wonder boven wonder bereikte ik ons tafeltje zonder een spoor van vernieling achter te laten. Het is voor mij namelijk bijzonder moeilijk om geen glazen van tafels af te stoten als het gangpad zo smal is. Links van ons zaten twee vrouwen. Ik had het nog niet zo in de gaten, maar E. ving al meteen een behoorlijke spanning op aan die tafel.
Tegen de tijd dat het hoofdgerecht op tafel kwam, waren wij uitgeluld. Maar de vrouwen hadden genoeg gespreksstof. Ik spitste mijn oren. De vrouw naast mij leek redelijk aangeschoten en sprak op vrij luide toon. Ik ga haar vanaf nu HV noemen. Afkorting voor Hysterische Vrouw. Schijnbaar had ze geprobeerd een event te organiseren voor haar moeder. Wat op een totale mislukking was uitgelopen, want niemand wilde komen. Ze was daar nogal verbolgen over. De dame tegenover haar begreep dat. In eerste instantie verliep de conversatie dus in redelijke harmonie. HV strooide zelfs rijkelijk met complimenten. Ze noemde haar tafelgenote ongelooflijk intelligent: “Jij bent echt veel slimmer dan ik!”
Maar langzaam veranderde de sfeer. HV werd steeds onredelijker en het volume van het gesprek steeg. Inmiddels hadden wij onze pogingen om ons gesprek weer op gang te brengen allang gestaakt, want de situatie naast ons was te interessant. Zelfs E. was geïntrigeerd en dat gebeurt niet snel. We gaven er dus maar aan toe en lieten ons meeslepen in het drama.
De dame tegenover HV bleek haar zus te zijn en het etentje was een soort van Wiedergutmachung. De bedoeling was goed, de uitvoering wat minder. HV vuurde het ene na het andere verwijt op haar af. Ze beschuldigde haar van roddelen. Zus ontkende, maar dat geloofde ze niet.
“Waarom lach je nu zo hard,” zei HV.
“Dat doe ik niet,” zei Zus.
“Dat doe je wél!” zei HV.
“Echt niet!”
Dit schoot niet op. Ik wilde mijn vinger opsteken om te melden dat Zus gelijk had, maar wist mijzelf er nog nét van te weerhouden. Niet dat ’t wat uitgemaakt had, want HV was totaal niet meer voor rede vatbaar. Zus leunde moedeloos achterover. Ik kon bijna horen wat ze dacht. Waarschijnlijk een mantra: “Mijn zus spoort niet. Mijn zus spoort niet. Mijn zus… Ohmmmm!”
Ik vroeg me af aan welke psychische aandoening HV leed. Het arme kind zat zichzelf duidelijk enorm in de weg. Zus was verbazingwekkend geduldig en vroeg om het nog eens goed uit te leggen. HV riep: “Dat snap jij toch niet, dat is boven je niveau!”
Arme Zus was in een zinnetje gedegradeerd van ongelofelijk intelligent naar heul dom. Einde Wiedergutmachung.
Zus was klaar. “Ik ga hier mee stoppen, ik vraag de rekening,” zei ze. Daar schrok HV zo van dat ze in één klap ontwaakte uit haar manische episode. Zwakjes stribbelde ze tegen en probeerde haar zus op andere gedachten te brengen.
Ik was blij en teleurgesteld tegelijkertijd. Blij omdat de energie op de patio eindelijk weer vredig werd. Teleurgesteld omdat de voorstelling voorbij was. Natuurlijk, een ruzie is nooit leuk, maar come on, dit was afluister-heaven! Er zat duidelijk een schroefje los bij HV, sterker: deze vrouw was rijp voor intensieve therapie! Ik begreep helemaal waarom haar familieleden niet op haar surprise feestje wilden komen.
Eigenlijk zit ik nu nog steeds vol vragen. Hoe zou het uiteindelijk zijn afgelopen tussen HV en Zus? Was hun relatie nu helemaal naar de knoppen? Zou de moeder op de hoogte zijn gebracht van het afgelaste feestje? En zou HV eindelijk hulp hebben gezocht voor haar psychische problemen?
Dat is het ellendige aan zo’n afluisterhobby. Je maakt maar een momentje mee van iemands leven, maar je blijft achter met vragen en open eindes.
Best vervelend.