Toen ik lang, lang geleden opgroeide, hoorde ik mijn ouders en hun vrienden soms woorden gebruiken, waaraan ik gelijk herkende dat het oude mensen waren. Die woorden waren zó jaren zeventig! Ik weet niet alles meer, maar denk aan woorden als blits, nozem, groovy. Ergens in die tijd heb ik me ook voorgenomen dat ik, als ik ouder zou worden, bij zou blijven. Lange tijd ging dat vanzelf; redelijk natuurlijk nam ik de laatste modewoorden over en legde ik me neer bij veranderende spelling. Maar de laatste jaren voelen die veranderingen in spelling soms serieus als taalverloedering en sommige ontwikkelingen zijn onoverkomelijk. Zo kán en wil me niet neerleggen bij het feit dat ‘me’ als bezittelijk voornaamwoord wordt gebruikt. Me (pun intended) echt bejaard voelen daardoor gebeurde tot voor kort echter nog niet. Tot voor kort zeg ik, want inmiddels ben ik aardig op weg.
Al jaren bestaat straattaal. Al ruim 10 jaar geleden lanceerde Douwe Egberts een reclamefilmpje, waarin 2 oma’s aan tafel iets uitkramen wat niet meer op Nederlands lijkt. Toch heb ik jarenlang mijn kop in het zand kunnen steken en mezelf er keer op keer van overtuigd dat deze trend wel weer voorbij zou gaan. Maar inmiddels is het eind 2017 en moet ik er toch aan geloven. Dochter zit namelijk sinds de zomervakantie op de middelbare school en behalve dat ze heel snel groter wordt, zowel fysiek als mentaal, leert ze er er niet alleen Nederlands, Duits, Engels, Spaans, Frans en Latijn… daar kan ik allemaal nog in meekomen. Nee, soms komen er woorden uit haar mond, die ik serieus niet versta. Ze is inmiddels aardig bij in wat bijna een tweede officiële Nederlandse taal lijkt te worden, een geëvolueerde versie van de straattaal uit het DE filmpje.
Op de basisschool hoorde ik ook wel nieuwe patas in plaats van nieuwe schoenen voorbijkomen en haar vriendinnen waren allemaal bff ‘s. Maar begroet ze nu een vriendin, dan lijkt het of ze haar wil vermoorden. Hey kill schijnt zoiets te zijn als hoi meid of hoi kerel. Gaaf is veranderd in feskull en je krijgt geen uitnodiging meer voor een feestje maar voor een fissa. Kapot betekent niet meer dat iets het niet meer doet, of dat je te moe bent voor worden, nee, kapot is gewoon heel erg. Het zal vast niet zo gezegd worden, maar als ik de lijn doortrek dan is ‘heel gaaf’ tegenwoordig kapot feskull.
Mensen van mijn generatie proberen, tot mijn ergernis, ook bij te blijven. Laatst was iemand zijn doekoes (geld) vergeten en van de stopzin jeweettoch krijg ik al jaren spontaan een verkrampte nek. Nee, ik weet het niet? Waarom spreek je niet gewoon Nederlands? Versta ik ook. Maar goed, mijn houding van ‘als ik doe alsof het er niet is dan gaat het vanzelf weg’ heeft ervoor gezorgd dat ik binnenkort een taalcursus nodig heb om mijn eigen kind te verstaan, al heeft ABN gelukkig nog de overhand. Laatst ontving ik weer een voorlichtingsbrief over Social Media en kinderen, waarin werd aangeraden om met je kinderen mee te kijken. Nou geloof me, bovenstaande uitdrukkingen afgekort naar Whatsapp-, oh nee, dat is ook al oud, Snappchat-taal is niet meer te begrijpen. Alhoewel dat alwéér een taal apart is, geloof ik.
Als ik even onder mijn steen vandaan kom, moet ik wel toegeven dat deze ontwikkeling al zó lang gaande is, dat het slechts een kwestie van tijd is dat het straks gewoon geïntegreerd wordt in het officiële Nederlands. Tegen de tijd dat ik de leeftijd van de DE oma’s heb, spreek zelfs ik het waarschijnlijk vloeiend en is het ook alweer achterhaald. Maar voor nu ga ik loezoe (zoek maar op). Een potje huilen onder mijn steen.
Voor mensen die er net zo weinig van verstaan als ik: https://straatwoordenboek.nl/
.
