bron: commons.wikimedia.org – CC 2.0 Generic-sharealike – Author: Johnny Silvercloud
Toen Obama de verkiezingen won in 2008 zat ik huilend voor de tv. Ik kon niet geloven dat een zwarte man president werd. Hij vertegenwoordigde voor mij de hoop dat alles goed zou komen. Was het omdat hij zwart is? Als het een vrouw was geweest had ik waarschijnlijk ook gejuicht, maar niet gehuild.
En dat terwijl ik in Nederland geboren ben. Ik zal mezelf nooit vergelijken met een zwarte man of vrouw die opgroeit in Amerika. Ik kan me namelijk niet voorstellen hoe het is om dagelijks geconfronteerd worden met racisme. Sure, ik heb het ook meegemaakt. Verborgen en in my face. Verborgen racisme merk ik vaak niet op, want ik ben naïef. En dan ben ik ook nog eens erg Nederlands: ik polder me drie slagen in de rondte. Ik omschrijf het vaak als vooroordelen om het R-woord maar niet in de mond te hoeven nemen. Maar rauw, onverhuld racisme is zo verschrikkelijk, ik denk dat ik die excuses maak om de pijn niet te voelen. Want veroordeeld worden om iets wat je niet kunt veranderen, is zo kwetsend; het is niet te doen.
Een tijdje geleden herinnerde ik me opeens een voorval van lang geleden. Geen idee waarom dat ineens naar boven kwam, er was geen aanleiding voor. Ik was een tiener en ging samen met mijn vriendin naar de open dag van de landmacht. Haar broer was een militair, maar we gingen vooral voor de jongens. Pubers hè. We waren erg opgewonden en ietwat overdressed. Korte rokjes en teveel make-up. Ik droeg een enkelbandje. Dat draag ik trouwens nog steeds, want ik hou ervan. Wat er precies gebeurde en wat de aanleiding was, weet ik niet, maar opeens werd ik op een verschrikkelijke manier uitgescholden door een stel opgeschoten soldaten. Iets met aap en slaaf, wijzend naar mijn enkelbandje. Ik wist me geen raad met de situatie en besloot het te negeren. Maar de woorden maakten zoveel indruk, ik heb ze verstopt in dat ene vakje in mijn hersenen, samen met de andere herinneringen die ik wil vergeten.
Het is Obama uiteindelijk niet gelukt om grote veranderingen door te voeren. Geen idee waarom, want ik ben geen expert. My guess? Politiek. De vieze spelletjes, de constante druk van de tegenstanders, de ophitsing van rechtse media. Misschien heeft hij ook de worstelingen van arme, witte gezinnen onderschat. Wie het weet, mag het zeggen.
Maar die 8 jaar bleken een voedingsbodem voor Trump. Hij richtte zich op de onderbuikgevoelens van mensen die al boos en opstandig waren en won. Waarschijnlijk met de hulp van ontelbare internet trolls, Cambridge Analytica en Facebook. Wat heeft hij gebracht in 4 jaar? Een land wat op instorten staat. Trump is het bewijs dat woorden ertoe doen. Ze veroorzaken verdriet, onrust, verdeeldheid en voeden het gedachtegoed van extremisten. Hij heeft geen racisme gebracht, want dat was er al. Maar nu is het aan de oppervlakte gekomen, het is mainstream. De filmpjes met witte mensen die racistische taal uitbraken zijn oneindig. Regelmatig zien we dat zwarte mannen vermoord worden, door politie, maar ook door burgers. Want een joggende zwarte man is schijnbaar verdacht en mag je doodschieten.
Voor degenen die het niet begrijpen, die denken dat het wel meevalt, die misschien denken get over it: Kijk naar dit filmpje gemaakt tijdens de protesten na de dood van George Floyd, het zoveelste slachtoffer van politie geweld. Het verdriet, de onmacht en de angst van deze man grijpt je naar de keel. Generations of pain, it’s real. Racisme stopte niet als bij toverslag bij het afschaffen van slavernij, het ging door. Generatie op generatie.
Gisteren zag ik Becoming, de documentaire van Michelle Obama. Erg Amerikaans , maar toch, indrukwekkend. Wat ik vooral meeneem is haar credo: het einddoel is niet het belangrijkste, maar de reis: Hoe kom je bij je doel en wat heb je geleerd? Wat kun je leren op weg naar gelijkheid en tolerantie? Blijf nieuwsgierig. Educate yourself. Behandel mensen als individuen. Ken de geschiedenis van je land. Racisme is geen Amerikaans probleem; het is globaal. Nederland is gebouwd op kolonialisme en slavernij. Denk je dat dit niet meer speelt in deze tijd? Think again. Maar ga af en toe ook te rade bij jezelf: hoe racistisch ben ik? Ook ik moet dat doen. Want racisme is geen “wit” probleem.
Maar er is altijd hoop. Uit iets lelijks kan ook iets moois groeien. Er waren niet alleen maar rellen afgelopen weekend. Dit gebeurde namelijk ook. De wereld is nog niet kapot. Let’s keep the faith.
een wereld zonder discriminatie is jammer genoeg een utopie, bijna iedereen krijgt er mee te maken of je nu zwart bent of vrouw bent of een beperking hebt of homoseksueel bent. ik (blanke vrouw) ben in het verleden ook op ongepaste wijze lastiggevallen door politieagenten die overduidelijk misbruik maakten van hun positie.. Nog maar niet te spreken over alle keren dat je als vrouw op straat voor kankerhoer wordt uitgemaakt of achterna wordt gezeten door irritante gasten of opmerkingen op de werkvloer te horen krijgt dat je terug moet naar je aanrecht
Ik denk dat geweld tegen vrouwen een net zo groot probleem is in de wereld. Kijk bijvoorbeeld even naar alle gevallen van bijvoorbeeld eerwraak in het Midden-Oosten en femicides in Zuid-Amerika (ook vreselijk wat deze vrouwen moeten doorstaan). Dit gebeurt ook gewoon in Nederland, maar dan noemen ze het een ‘familiedrama’.
Ik heb zelf ook Antilliaanse familieleden, maar wat ik toch vaak in mijn omgeving zie is dat vrouwen in bepaalde culturen ondergeschikt zijn aan de man.
Ook ken ik zo een stuk of 10 vrouwen waarvan ik weet dat ze ooit met huiselijk geweld te maken hebben gehad. Dit zijn vrouwen van allerlei verschillende afkomsten maar ook gewoon Nederlandse dames (met een Nederlandse ex-partner). In Nederland is huiselijk geweld ook een heel groot probleem.
Ik werk zelf als een van de weinige vrouwen bij een technisch bedrijf, en het is wel degelijk lastiger om dan je plekje op te eisen omdat er bij voorbaat vanuit wordt gegaan dat je niet capabel bent/krijgt minder betaald voor dezelfde functie dan mannelijke collega’s/wordt geweerd of weggepest etc. Vaak moeten de heren ook even testen hoever ze bij je kunnen gaan.
Wereldwijd staan nu in de coronacrisis ook de vrouwenrechten onder druk (recht op abortus e.d.) en is er een toename van huiselijk geweld in zo’n beetje alle landen. Maar daar gaan we ook niet voor op de Dam staan…
Beste Lin en Saar,
Zonder jullie reacties aan de kant te schuiven als onzin moet er toch iets van het hart.
Ik heb het in deze blog niet over geweld tegen vrouwen of andere misstanden, maar dat wil niet zeggen dat ik deze problemen minder erg vind. Wat ik de laatste weken echter steeds vaker tegenkom is het bagatelliseren van racisme door met een ander probleem naar voren te schuiven als “ook heel erg”.
Maar ik leg hier mijn hart op tafel oké? Ik vertel wat ik me dwars zit, waar ik tegenaan gelopen ben, hoeveel pijn dat kan doen. Door al die andere shit naar voren te schuiven als “ook heel erg” ontken je wat mij betreft mijn verdriet en mijn pijn. Verder geen verwijten, maar ik wilde het toch even kwijt.
Betty