Knutsel een economische wereldcrisis! (#Coronavirus)

26 februari 2020 door Lou Bartels

EDIT:
Deze blog is verouderd. Ik miste inderdaad iets. Veel zelfs. Blijkbaar snapte ik het inderdaad niet. Bij deze geef ik  dan ook grif toe dat ik enigszins fout zat. Ook al is de economische wereldcrisis een feit, dat de maatregelen op dit moment meer dan nodig zijn, is duidelijk. Op het moment van schrijven van dit blog was mij de impact van COVID-19 op de gezondheidszorg niet duidelijk. Net zomin de gevolgen van het virus in de ernstige gevallen. Ik haal mijn blog niet weg; dat zou zwak zijn. Je fouten toegeven en je mening op basis van meer informatie aanpassen, moet echter wél toegestaan zijn.  En realistisch en nadenkend blijven is nooit fout.
Daarom bij deze: excuses voor mijn algehele onderschatting.
Maar: blijf relativeren. Blijf nadenken.

bron: pixabay.com

Ik snap het niet.

Ik snap het écht niet: óf er is iets wat wij allemaal niet (mogen) weten omtrent dat Coronavirus, óf de mensheid gaat door desinformatie nu daadwerkelijk langzaam ten onder aan zelf geïnjecteerde paniek. Want waarom zijn we met z’n allen (beter geïnformeerde uitzonderingen daargelaten) zó ontzettend bang voor ‘just another’ verkoudheidsvirus? Een virus dat qua symptomen duidelijk minder agressief is dan bijvoorbeeld het doorsnee griepvirus, AIDS of SARS?

Nu komt het wel héél dichtbij

Toegegeven, het is een nieuw, onbekend, gemuteerd virus. En onbekend maakt bang. Maar van dat soort nieuwe en gemuteerde virussen hebben we er toch al zoveel gehad? En ja, die lange incubatietijd waarin symptoomloze mensen elkaar al wel kunnen infecteren, is natuurlijk een dingetje. Maar daarmee houdt het ‘enorme risico’ ook wel op.

Sinds een paar dagen mag ik hier in Oostenrijk nu ook roepen dat het allemaal ‘wel héél erg dichtbij komt’. Want “het” is al in Noord-Italië aangekomen. Oei. [EDIT 26-02: En sinds vanochtend ook in Tirol (Innsbruck): twee bevestigde gevallen (twee personen van 24 jaar). Ze hebben een beetje koorts en zijn verkouden. Het verdachte geval hier in Linz bleek slechts de ‘gewone griep’ te zijn. Die is dus nóg wat zieker.]

In Italië zijn de supermarkten in de rode risicozone’s (“Zona Rossa”) inmiddels helemaal leeg gekocht en sluiten mensen zich massaal op in hun huizen. Scholen, openbare gebouwen, kerken en andere instituties zijn gesloten, de straten en winkelschappen gapend leeg. “Italy is on lockdown”. Ook hier zijn nu al mensen aan het hamsteren (ingeblikt eten, pasta, aardappelen). Ja, echt waar. Voeg daar de traumatische herinneringen aan de Spaanse griep (1918-1920, ca. 50 miljoen doden) aan toe en hopsakee, het leven zoals we het kennen ligt op zijn gat. The end is near!

bron: pixabay.com

Totaal irrationeel

En zo knutselen wij van onze totale pandemiepaniek en irrationele, aangeleerde doodsangsten zomaar ineens een geheel nieuwe, economische wereldcrisis. De beurzen zijn al fors gekelderd. Bedrijven (vooral de kleintjes) liggen op apegapen of gaan al failliet. Bestellingen worden niet meer geleverd (uit angst dat er wel eens een virusje op een pakketje zou kunnen zitten), Aziatische vluchten worden geschrapt, Chinezen (en hun restaurants) worden heftig gediscrimineerd en gemeden als de pest. En de wereld ligt op z’n gat. Want verkouden. En boos. En vooral: angstig.

En toch is die angst totaal irrationeel. Ja, er is – zo goed als – sprake van een pandemie: een nieuw virus dat zich in rap tempo over de hele aarde uitbreidt. De getallen liegen er niet om; al rond 40 landen zijn ‘getroffen’, het aantal geïnfecteerden tikt binnenkort de honderdduizend aan en het aantal doden groeit gestaag; al bijna 3000. Maar.

Doodnormaal allemaal

Hele dikke ‘maar’. Bijna 30.000 van de huidige 80k ziektegevallen zijn óók alweer genezen. De overige krappe 50.000 is nog uitziekende (daarvan is in ca. 10% van de gevallen het ziekteverloop ‘ernstig’, de rest = ‘mild tot zeer mild’).

Er is inmiddels een prachtige statistiekensite over het Coronavirus: kijk hier maar voor de details. CoVid-19 (de officiële naam van het Coronavirus, nu ook wel SARS-CoV-2 genoemd) is namelijk veel minder fataal dan vele andere virussen. Het verschil: die virussen kennen we al. We zijn eraan gewend geraakt.

Ter vergelijking: in 2018 stierven wereldwijd nog steeds zo’n 770.000 mensen aan AIDS. Heb je daarover ook maar één paniekberichtje gelezen in de media? Of dit: in het griepseizoen 2018/2019 stierven alleen in Nederland al 2.900 mensen aan de normale griep. In 2017/2018 waren dat er maar liefst 9.400 (bron). In Duitsland gaan jaarlijks zelfs ca. 20.000 tot 25.000 mensen (0,3% van de totale bevolking) dood aan het influenzavirus. En dat is doodnormaal.

Hoofdzakelijk hoogbejaarden

bron: eigen tekening (LB)

In het licht van voornoemde cijfers zou je het Coronavirus zowat ‘onschadelijk’ mogen noemen; je kunt er snipverkouden van worden en sommigen hoesten wat meer dan anderen. Maar echt ernstig is het allemaal niet. Negen van de tien dodelijke slachtoffers waren (hoog)bejaard met een behoorlijke ziektegeschiedenis en een verzwakt immuunsysteem. De mortaliteitsratio ( = aantal doden / totaal aantal gevallen) ligt voor 80plussers bij bijna 15%, bij mensen onder de 50 echter nog maar tussen de 0,2 en 0,4%. (bron).

Daarnaast leefde het overgrote deel van de slachtoffers ook nog eens in landen waar (deels) belabberde hygiënische en medische omstandigheden heersen en bejaarden gruwelijk slecht verzorgd worden. Inderdaad, dán is een zware longontsteking met de dood tot gevolg zeker niet onwaarschijnlijk. Maar een normaal griepvirus had met stelligheid hetzelfde gevolg gehad voor die persoon. En waarschijnlijk een stúk sneller.

Nog een portie cijfers erbij?

Het Coronavirus is enkel overdraagbaar door druppeltjes (hoesten, niezen van een geïnfecteerde in je directe nabijheid) en overleeft niet op materiaaloppervlakken. Ook niet via de telefoon. De incubatietijd is gemiddeld 14 dagen, met een paar gemeten uitschieters van 27 dagen. En ja, dat ís lang, maar niet uitzonderlijk lang. SARS (2003) was bijvoorbeeld veel agressiever en gevaarlijker, met een soortgelijke incubatietijd. Van de toentertijd rond 8.000 geïnfecteerden (wereldwijd) stierven er 774; bijna 10%. De gemiddelde globale mortaliteitsratio van Corona ligt – op dit moment – bij ca. 2 tot 3%.

Kijk (en vergelijk) voor de leuk even op worldometer.info (geweldige site!): ten tijde van het schrijven van deze blog (25-02, 15:30) waren dik 74.000 mensen DIT JAAR gestorven aan de griep. Toen ik keek, steeg het getal zelfs (de teller loopt door). Het aantal Coronavirusdoden staat er pal boven: 2707 (ook dit jaar). Toch maken we van het Coronavirus doodleuk een enorme economische crisis, maar van de griep ligt niemand wakker. Zó overheersend is de angst voor het onbekende.

Rond 2010 was er ook kort sprake van een pandemie. Eentje die bijna niemand zich nu nog herinnert: de Mexicaanse griep, ook wel de varkensgriep genoemd. Remember? Dat was het influenza A virus H1N1. Inmiddels heeft circa een derde van de wereldbevolking dat virus in zich gehad (grotendeels onopgemerkt) en is het gedegradeerd naar een simpel seizoensgriepvirusje.

En zelfs de gevolgen van dit virus worden als ‘ernstiger’ beschouwd dan die van een Corona-infectie. Een agressiever virustype had destijds miljoenen mensen kunnen doden. En ja, een dergelijke ontwikkeling moet geanticipeerd en het liefst voorkomen worden. Gelukkig bestaat er voor zulke situaties een WHO-pandemieplan. Daarnaast zijn er ook nog tal van nationale preventieplannen. En daarin komen economische paniekreacties, een zinloze run op mondkapjes en preventief hamsteren niet voor.

En tóch…

En tóch hebben zo’n 70 luchtvaartmaatschappijen hun verbindingen met China (en half Azië) verbroken, zijn tig steden hermetisch afgesloten (met alle negatieve gevolgen voor de bevolking van dien) en worden hele cruiseschepen in quarantaine gehouden.
En tóch worden grote evenementen zoals voetbalwedstrijden, concerten, het carnaval in Venetië – en mogelijk zelfs de komende olympische spelen in juli dit jaar (!) – bij voorbaat geannuleerd.
En tóch worden leveringen uit Chinese regio’s tegengehouden, waardoor bedrijven alhier niet meer kunnen produceren en supermarkten leeg blijven.
En tóch worden er ineens gigantische ziekenhuizen binnen 10 dagen uit de grond gestampt.

En juist daardoor groeit de angst alleen maar verder. Daardoor is de globale economische crisis nu al zo goed als een feit. En daarom snap ik de – in mijn ogen gigantische – overreactie van de verschillende overheden niet. Reageren is prima, maar dit gaat alle gezonde verstand te buiten. Er wordt nu steen en been geklaagd over de zware economische gevolgen van het Coronavirus. Maar die gevolgen zijn enkel het resultaat van ons eigen toedoen, van onze eigen gezamenlijke paniekreactie. Heeft iemand het ooit over de maatschappelijke gevolgen van de griep?

Keep calm and be rational

Waar zijn we nu in godsnaam mee bezig? We léven niet meer in 1918. Ook niet in 2003. Of in 2010. En ja, een écht agressief virus kán altijd opduiken. Maar CoVid-19 is dat – voor zover we nu kunnen constateren – niet. Tenzij er werkelijk iets is, wat we allemaal niet (mogen) weten. Maar zo’n complotdenker ben ik ondanks alles nog steeds niet.

Als individu kunnen we, vermoed ik, voorlopig best nog achterover leunen. De ontwikkelingen afwachten en vooral: rustig blijven. Als maatschappij mogen we dan nog steeds best gealarmeerd zijn; er is niets mis met gezond anticiperen en alert zijn. Maar in hemelsnaam, blijf tenminste nadenken? Waar is het ‘gezonde’ verstand gebleven? Het verstand dat de menselijke én de economische motor draaiende houdt?

bron: eigen foto (LB)

Infodemie

In mijn ogen is dit alles niet zozeer een pandemie, maar veel meer een “infodemie” (mooi nieuw woord van de WHO). Immers, wordt de mens door allerhande sensatiemedia doodgegooid met een gestage stroom waardeloze clickbait-informatie, dan schakelt het brein subiet over op standje paniek en zelfbescherming.

Uit angst voor het (nog) onbekende wordt alle ratio uitgeschakeld. Het instinct (vluchten nu het nog kan!) neemt het over. Op het irrationele, ja zelfs paranoïde af. De kans dat je in de auto op de snelweg naar je werk door een ongeluk sterft, is vele malen groter dan de kans dat je ooit geveld wordt door het Coronavirus. Maar dat feit wordt voor het vluchtgemak snel genegeerd en verdrongen. Dat risico kennen we immers…

Maar goed, als iedereen vanaf nu binnen blijft, kan ik tenminste weer met een gerust hart naar buiten, alwaar de vogeltjes fanatiek fluiten.

^{(Oh god… zouden ze de vogelgriep hebben? Waar is mijn mondkapje…)}